حل مسئله: مهارت ها و مراحل تشکیل دهنده

هر انسانی می تواند از داشتن مهارت حل مسئله بهره ببرد چرا که ما همگی در طول زندگی روزمره به مشکلات و مسائل ریز و درشتی بر می خوریم. بعضی از این مشکلات شدیدتر و بعضی جزئی هستند و داشتن توانایی حل مسئله بالا این امتیاز را به ما می دهد که بتوانیم از پس تمام این مشکلات به طور موثری برآییم.

حل شدن بسیاری از مشکلات کاری و عاطفی به درک کردن مسائل زمینه ساز این مشکلات باز می گردد و تنها در نظر گرفتن عواقب این مشکلات کافی نیست. به عنوان مثال در صورتی که مشتری نسبت به موضوعی در رابطه با کسب و کار ما اعتراض دارد، لازم است کارمند بخش ارتباط با مشتری علت بروز این مشکل را از مشتری جویا شود و با حذف این عامل مشکل به وجود آمده برای مشتری را حذف کند.

مهارت های کلیدی تشکیل دهنده توانایی حل مسئله

خلاقیت

مشکلات را می توان به صورت شمی یا به شیوه ای نظام مند حل نمود. حل مسئله یه صورت شمی هنگامی استفاده می شود که هیچ دانسته اضافه ای مورد نیاز نباشد، در این حالت دانش شما برای تصمیم گیری سریع و حل مسئله کافی است یا بر اساس تجربه قبلی راه حل آن را می دانید. اما مشکلات پیچیده تری که در گذشته آن را تجربه نکرده اید احتمالاً روش نظام مندتر و منطقی تری را نیاز دارند و برای آن که روش جدیدی را در پیش بگیرید نیاز به تفکر خلاقانه دارید.

جستجوی موثر

برای تعریف و حل مشکلات اغلب نیاز است که تحقیق صورت بگیرد. این تحقیق می تواند از یک جستجوی ساده در گوگل تا انجام یک تحقیق گسترده علمی را در بر بگیرد.

کار گروهی

بسیاری از مسائل در صورتی که با نظر و تجربه جمعی از افراد تعریف و شناسایی شوند، آسان تر حل می شوند. اصطلاح "کار گروهی" فعالیت هایی که در محل کار انجام می شود را به ذهن متبادر می کند اما در حقیقت می توان از آن در تمام محیط ها از خانواده گرفته تا جمع دوستان استفاده کرد.

هوش هیجانی

در نظر گرفتن تاثیر روانی که بروز یک مشکل و برطرف کردن آن بر شما و دیگر افراد می گذارد حائز اهمیت است. هوش هیجانی توانایی شناسایی احساسات شما و افراد دیگر است و شما را در جهت یافتن بهترین راه حل راهنمایی می کند.

بیش تر بخوانید: اهمیت هوش عاطفی در زندگی و راهکارهای افزایش آن

مدیریت ریسک

برطرف کردن یک مشکل و حل مسئله شامل درصد مشخصی ریسک است چرا که همیشه امکان شکست خوردن راه حلی که انتخاب کرده ایم وجود دارد. لازم است میزان این ریسک سنجیده شود و ارزش آن با تاثیر منفی حل نکردن مسئله مقایسه شود و تنها در صورتی که تاثیر منفی آن کمتر بود، راه حل منتخب اجرا شود.

تصمیم گیری

مهارت های حل مسئله و تصمیم گیری ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. گرفتن یک تصمیم کارا بخش مهمی از فرایند حل مسئله است زیرا در مسیر حل مسئله اغلب با چندین گزینه و راه حل مواجه می شوید که باید از میان آن ها یکی را انتخاب نمایید.

چهار قدم اصلی در حل مسئله

1. مشکل را تعریف نمایید

موقعیت را به خوبی بررسی نمایید تا بتوانید علت اصلی مشکل را شناسایی کنید. تمرکز خود را بر عوامل زمینه ساز مشکل معطوف کنید و نه فقط نشانه های آن. از تکنیک های مفید در این مرحله استفاده از فلوچارت برای تعیین قدم های بعدی فرآیند و رسم نمودار علت و معلولی برای تعریف و تحلیل عوامل زمینه ساز مشکل است.

2. چندین راه حل جایگزین انتخاب نمایید

تا زمانی که تمام راه حل های ممکن برای حل مسئله را روی کاغذ یادداشت نکرده اید، تصمیم گیری نکنید. داشتن معیاری که ویژگی های راه حل نهایی را با آن مقایسه کنید بسیار مفید است. داشتن یک معیار به ما کمک می کند تا نتایج قابل دستیابی توسط راه حل های جایگزین را با هم مقایسه کنیم و آن راه حلی که بیش ترین مزیت را نسبت به راه حل های دیگر دارد انتخاب نماییم.

3. راه حل ها را ارزیابی و یکی را انتخاب کنید

افرادی که مهارت حل مسئله بالایی دارند، هنگام انتخاب بهترین راه حل موضوعاتی را در نظر می گیرند، از قبیل:

• یک گزینه مسئله را بدون ایجاد کردن مشکلات جانبی حل می کند.
• تمام افرادی که درگیر مسئله هستند آن گزینه را می پذیرند.
• عملی کردن آن گزینه محتمل است و با محدودیت ها همخوانی دارد.

4. راه حل را اجرا و تاثیر آن را بررسی کنید

راه حل را با کمک تمام افرادی که درگیر مسئله هستند اجرا کنید. کمک گرفتن از افراد دیگر در اعمال راه حل بهترین روش برای حداقل کردن مقاومت در برابر راه حل است. همچنان که حل مسئله اجرایی می شود، بازخوردها را ثبت کنید. دنبال کردن بازخوردها کمک می کنند تا مشکلاتی که خلاف انتظارات پیش می آیند را بهتر شناسایی و برطرف نماییم.

توانایی حل مسئله در گذر کردن از پیچ و خم های زندگی اهمیت زیادی دارد و آموختن آن سرمایه گذاری با ارزشی برای موفقیت در آینده است. بنابراین با کمی صرف وقت در رابطه با آموختن این مهارت می توانید در تمام زمینه ها از مسائل کاری گرفته تا خانوادگی و عاطفی موثرتر عمل کنید.