برای احساس خوشبختی و موفقیت در زندگی هوش هیجانی (EQ) درست به اندازه توانایی های ذهنی اهمیت دارد. هوش هیجانی بالا به شما کمک می کند روابط مستحکم تری برقرار کنید، در کار و تحصیل موفق باشید و به اهداف شخصی خود دست پیدا کنید. کار کردن روی هوش عاطفی خود به شما کمک می کند با احساسات خود ارتباط برقرار کنید، اضطراب خود را مدیریت کنید، نیت خود را به عمل تبدیل کنید و تصمیم های مناسب برای زندگی خود بگیرید. در این مقاله با دلایل اهمیت EQ آشنا می شویم و مهارت هایی که باعث افزایش هوش هیجانی می شوند را معرفی می کنیم.
هوش هیجانی (عاطفی) یا EQ چیست؟
هوش هیجانی توانایی درک کردن، به کار بردن و مدیریت احساسات برای کاهش اضطراب، برقرار کردن ارتباط موثر و همدردی با دیگران و غلبه بر چالش ها و درگیری های عاطفی است. EQ همچنین به شما کمک می کند که احساسات دیگران را درک کنید. هوش هیجانی اغلب با چهار مهارت تعریف می شود:
خود مدیریتی: می توانید احساسات و رفتارهای بدون پیش زمینه و ناگهانی را کنترل کنید. با روش های سالم احساسات خود را کنترل نمایید. همچنین می توانید قدم اول را بردارید، به مسئولیت های خود متعهد باشید و با شرایط در حال تغییر منطبق شوید.
خود آگاهی: می توانید احساسات خود را درک می کنید و از تاثیر آن بر افکار و رفتار خود آگاه شوید. نقاط قوت و ضعف خود را می شناسید و اعتماد به نفس دارید.
آگاهی اجتماعی: با دیگران همدردی می کنید. می توانید احساسات، نیازها و دغدغه های دیگران را درک کنید و سرنخ های احساسات مختلف را در صحبت های دیگران پیدا کنید. در اجتماع احساس راحتی می کنید و در گروه ها و سازمان های اجتماعی روابط معقولی برقرار می نمایید.
مدیریت روابط: می دانید چگونه روابط خوبی را توسعه دهید و حفظ کنید، مکالمه های موثری انجام دهید و بر دیگران تاثیرگذار باشید. در صورتی که در مدیریت روابط خود موفق باشید در کارهای گروهی عملکرد خوبی خواهید داشت و می توانید درگیری ها را کنترل کنید.
چرا هوش هیجانی تا این اندازه اهمیت دارد؟
همان طور که می دانید موفق ترین افراد لزوماً باهوش ترین ها نیستند. احتمالاً افرادی را می شناسید که هنگام تحصیل استعداد زیادی از خود نشان می دهند ولی از نظر اجتماعی یا کاری ناکارآمد و ناموفق هستند. ضریب هوشی (IQ) متوسط و بالا به تنهایی برای موفقیت در زندگی کافی نیست. درست است که با کمک IQ خود به دانشگاه ها راه پیدا می کنید اما این EQ است که به شما کمک می کند اضطراب امتحانات پایان ترم را مدیریت کنید و در آن ها موفق شوید.
هوش هیجانی بر موارد زیر اثرگذار است:
عملکرد در هنگام تحصیل و کار. داشتن هوش عاطفی بالا به شما کمک می کند تا در پیچیدگی های اجتماعی محل کار خود دچار سردرگمی نشوید، بتوانید در دیگران انگیزه ایجاد کنید و توانایی رهبری داشته باشید. امروزه بسیاری از شرکت ها برای پست های مهم خود ویژگی هوش هیجانی درخواست کنندگان را نیز در کنار توانایی های تکنیکی آن ها می سنجند.
سلامت جسمانی. اگر در اداره احساسات خود ناتوان باشید، به احتمال زیاد در مدیریت اضطراب خود نیز چندان موفق نیستید. این مشکل می تواند زمینه ساز ناراحتی های جسمانی برای شما باشد. اگر اضطراب از کنترل خارج شود می تواند باعث بالا رفتن فشار خون، ضعیف شدن سیستم ایمنی، بالا رفتن احتمال حمله قلبی و پیری زودرس شود. اولین قدم برای ارتقای هوش هیجانی آموختن مدیریت اضطراب است.
سلامت روانی. احساسات کنترل نشده و اضطراب اثرات مخربی بر روان افراد دارند و آن ها را در برابر حملات اضطراب و افسردگی آسیب پذیر می کنند. اگر نتوانید احساسات خود را درک کنید، آن را بپذیرید و اداره کنید، در برقرار کردن روابط بلند مدت و مستحکم نیز دچار مشکل خواهید شد. این موضوع به نوبه خود به سلامت روان شما لطمه خواهد زد.
ارتباط برقرار کردن با دیگران. با بهتر شناختن احساسات خود و کنترل آن، بهتر می توانید احساسات خود را بروز دهید و هچنین احساسات دیگران را دریابید. این موضوع به شما کمک می کند ارتباط موثری با دیگران برقرار کنید و روابط مستحکم تری را چه در محل کار و چه در زندگی شخصی بسازید.
هوش اجتماعی. شناخت احساسات خود می تواند با متصل کردن شما به سایر افراد و جهان اطرافتان از نظر اجتماعی تاثیر مثبتی داشته باشد. هوش اجتماعی به شما کمک می کند دوست را از دشمن تشخیص دهید، میزان علاقمند بودن اشخاص دیگر به خود را بسنجید، اضطراب خود را کاهش دهید و سیستم عصبی خود را با ارتباط برقرار کردن با دیگران به تعادل برسانید تا در نهایت احساس شادی و خوشبختی نمایید.
گفتیم که برای افزایش هوش هیجانی در خود لازم است چهار مهارت را پرورش دهیم در ادامه مفصل تر به این چهار مهارت مهم و روش های ارتقای آن ها خواهیم پرداخت.
پرورش 4 مهارت اصلی برای افزایش هوش هیجانی
مهارت هایی که هوش هیجانی را تشکیل می دهند را می توان در هر سنی آموخت. با این حال در نظر داشته باشید که میان افزایش دانسته های خود در مورد EQ و اجرای این دانسته ها در زندگی تفاوت وجود دارد. تنها دانستن این که باید کاری را انجام دهید به معنی آن نیست که حتماً آن کار را انجام خواهید داد. به خصوص هنگامی که اضطراب بر شما غلبه می کند عملی کردن مقصودتان مشکل خواهد شد. برای آن که بتوانید عادات مخرب خود را طوری تغییر دهید که حتی در شرایطی که تحت فشار هستید هم دوام بیاورد، لازم است بیاموزید که در لحظه به اضطراب خود غلبه کنید و از احساسات خود آگاه باشید.
1. افزایش هوش هیجانی با پرورش مهارت مدیریت خود
برای آن که از هوش هیجانی در زندگی روزمره خود استفاده کنید، لازم است بتوانید با در نظر گرفتن احساسات خود تصمیم های سازنده ای برای رفتار خود بگیرید. وقتی تحت فشار روانی قرار می گیرید، ممکن است مهار احساسات از دستتان خارج شود و در نتیجه رفتار بدون فکر و نامناسبی از خود نشان دهید.
به زمانی فکر کنید که مغلوب اضطراب شده بودید. آیا برای شما ساده بود که به روشنی فکر کنید و تصمیمی منطقی بگیرید؟ احتمالاً خیر. هنگامی که افراد تحت استرس شدید قرار می گیرند توانایی درست فکر کردن و ارزیابی احساسات خود و دیگران به خطر می افتد. احساسات اطلاعات مهمی را درباره خود و دیگران به ما می دهد. با مهارت مدیریت اضطراب و آگاه بودن به احساسات در لحظه می آموزید که اجازه ندهید دریافت اطلاعات ناگوار و خبرهای بد بر افکار و اراده شما مسلط شود.
2. افزایش هوش هیجانی با خود آگاهی
مدیریت اضطراب قدم اول در افزایش هوش هیجانی است. تحقیقات روانشناسی نشان می دهد که تجربیات احساسی هر فرد در حال حاضر بازتابی از تجربه های سالهای اولیه زندگی اوست. توانایی شما در کنترل احساسات اصلی نظیر عصبانیت، غم، ترس و شادمانی اغلب به کیفیت و پیوستگی تجربه این احساسات در اوایل زندگی شما بستگی دارد.
با این حال می توانید با تمرین تمرکز بر زمان حال آگاهی از خود را افزایش دهید. این تمرین به شما کمک می کند که به جای مشغله های ذهنی، فکر خود را بر غنیمت شمردن زمان حال و حس های جسمی و روحی خود متمرکز کنید و بینش گسترده تری به زندگی داشته باشید.
3. افزایش هوش هیجانی با آگاهی اجتماعی
آگاهی اجتماعی شما را قادر می سازد که نشانه های غیر کلامی و زبان بدن افراد دیگر را درک نمایید. این نشانه ها به شما کمک می کند احساسات دیگران را از رفتارهایشان بخوانید و تغییر این احساسات را از لحظه ای به لحظه دیگر درک کنید.
برای افزایش آگاهی اجتماعی باید بر اهمیت حضور ذهن در لحظه حال و فرایند های اجتماعی آگاه باشید. زیرا در صورتی تمام مدت ذهنتان مشغول به چیزهای مختلف باشد، متوجه این نشانه های بی کلام کوچک نمی شوید. با این که بسیاری از افراد به توانایی خود در انجام چند کار به طور همزمان افتخار می کنند، ولی گاهی داشتن این توانایی به معنی نفهمیدن تغییرات احساسات و رفتارهای افراد دیگر است.
4. افزایش هوش هیجانی با مدیریت روابط
به خوبی همکاری کردن با دیگران با آگاهی از احساسات دیگران و خود و توانایی شما در شناسایی و درک آنچه سایر افراد تجربه می کنند شروع می شود. به محض آن که آگاهی خود را از احساسات خود و دیگران بالا بردید می توانید به طور موثری مهارت های اجتماعی/عاطفی که روابط شما را با کیفیت تر می کند را در خود توسعه دهید. برای افزایش مهارت خود در مدیریت روابط از چگونگی استفاده از زبان بدن آشنا شوید، با شوخ طبعی و بازی کردن اضطراب خود را کاهش دهید و از درگیری ها و عدم توافق ها به عنوان فرصتی برای بیش تر نزدیک شدن به دیگران استفاده کنید.
نظرات ارزشمند شما